از بین رفتن اطلاعات ‌‌هارددیسک، یکی از بزرگ‌ترین دردسر و کابوسی است که هر کاربر بی‌احتیاطی ممکن است دچار آن شود. 

مقدمه

تهیه نکردن نسخه‌ی پشتیبان، جدی نگرفتن پیغام‌های خطا و‌ نشانه‌های ریز و درشت و ... می‌تواند نتیجه‌های وحشتناکی را برای اطلاعات با ارزش کاربران بوجود آورد!
اما باید دید چگونه می‌توان با عامل‌های بوجود آوردنده‌ی آن مقابله کرد.  پیغام‌های خطا راهنمای اصلی ما در ردیابی مشکل‌ها هستند، موضوع این مقاله‌ هم بررسی مشکلات و خطاهایی است که برای ‌‌هارددیسک‌ها بوجود می‌آید. از این به بعد، به این‌گونه خطاها (که مانع بالا‌آمدن سیستم می‌شوند) خطاهای درایوی می‌گوییم. خوشبختانه  در بیشتر موارد می‌توان این مشکلات را بدون نیاز به فرمت کردن و از بین بردن داده‌ها  بر طرف کرد. اما همیشه باید درصدی را هم برای از دست دادن داده در نظر داشت!

چند نمونه از خطاهای موجود .
 
خطاهای درایوی می‌توانند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. سن زیاد ‌‌هارددیسک،‌ دادهای صدمه دیده، مشکلات سخت‌افزاری، ویروس‌ها و .... همچنین ممکن است حتی در اثر تشخیص داده‌هایی سیستمی که در روال عادی بارگذاری سیستم ایجاد مشکل می‌کنند نیز چنین خطاهایی ظاهر شوند. در ادامه‌ی مقاله شما را با انواع این‌گونه خطاها آشنا خواهیم کرد.
البته بدلیل زیاد و مشابه بودن پیغام‌ها، ممکن است مشکل و خطایی که برای سخت دیسک‌ پیش‌‌ ‌‌آمد است را در این مقاله مشاهده نکنید، به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم به دفترچه راهنمای سیستم‌ مراجعه کنید. اگر در آن‌جا هـم نتوانستید اطلاعات لازم را بدست آورید به سـایت پشتیبانی مـایکــروسـافـت (به نشانیsuport.microsoft.com) مراجعه کرده و با وارد نمودن خطای مورد نظر (در قسمت جست‌وجوی) اطلاعات مورد نیاز را بدست آورید.

1. خطاهایی که هنگام راه‌اندازی و یا کارکردن در ویندوز نمایش داده می‌شوند
   
   خطاهایی که قبل از بارگذاری سیستم‌عامل ظاهر می‌شوند، مربوط به بایوس Basic Input/Output system سیستم خواهند بود

در حقیقت بایوس با بارگذاری تعداد محدودی فایل (هنگام بالا‌‌ آمدن سیستم) کنترل را در اختیار ویندوز قرار می‌دهد. معمولاً  بیش‌تر خطاهای بایوسی سبب توقف کامل سیستم شده و جلوی اجرای سیستم‌عامل را می‌گیرند. البته خطاهایی هم وجود دارند که فقط چند لحظه نمایش داده شده و به سرعت محو می‌شوند. در چنین مواردی با شروع مجدد و استفاده از دکمه‌ی Pause Break می‌توانید هنگام نمایش خطا، سیستم را متوقف کرده و آن‌ها را بطور کامل مطالعه کنید.

پیغام خطا: HDD Controller Failure - HDD Failure - Hard Disk Install Failure

راه‌حل:

دلیل بوجود آمدن این خطا، عدم شناسایی ‌‌هارددیسک توسط بایوس است. اولین گام می‌تواند بررسی کابل‌های ارتباطی به سخت دیسک باشد، اگر از کابل IDE استفاده می‌کنید دقت داشته باشید که کاملاً‌ جا رفته باشند،کابل برق را هم چک کنید. ممکن است آن‌ها را اشتباه و یا ناقص متصل کرده باشید. اگر هم از کابل SATA بهره می‌برید که کار راحت‌تر است ولی بدنیست از اتصال کامل آن‌ها نیز مطمئن شوید. اگر مشکل از قسمت‌های ارتباطی ‌‌هارددیسک نبود، شاید خود کابل‌ها دچار مشکل شده‌ باشند، بهتر است آن‌ها را هم یک بار تعویض نمایید.

از راست به چپ ( کابل SATA،‌ کابل Power، کابل IDE)

اگر بازهم مشکل پابرجا بود بهتر از وضعیت شناسایی ‌‌هارددیسک در بایوس مطلع شوید. دستگاه را مجدداً راه اندازی کنید و با کلید F1‌ و یا Del (برای بایوس‌های مختلف این کلید می‌تواند متفاوت باشد) هنگام روشن شدن سیستم،‌ وارد صفحه‌ی بایوس شوید. اکنون دنبال قسمت مربوط به راه اندازی درایو بگردید. معمولاً این قسمت برای بایوس‌های متقاوت خواهد بود، بطور مثال Advanced BIOS Features، BOIS Features SETUP، Advanced Setup و موارد مشابه. پس از ورود به این قسمت باید فهرستی از درایور‌های سیستم‌تان را ملاحظه کنید. ابتدا نگاه بیندازید که ‌‌هارددیسک شما با میزان فضای واقعی‌اش (مثلاً 320 گیگابایت) شناسایی شده است یا خیر؟

اگر ‌‌هارددیسک شما بدرستی شناخته شده باشد:

به محیط اصلی بایوس بازگردید و بدنبال قسمتی با عنوان مانند Startup Sequence، Boot Device، Boot Order و یا موارد مشابه بگردید. در این قسمت ترتیب ابزارهای راه اندازی سیستم مشخص می‌شود. یعنی ابتدا سیستم از طریق کدام ابزار بوت شود: فلاپی، سی‌دی درایو ویا ‌‌هارددیسک ؟ دقت کنید که حتماً ‌‌هارددیسک (که احتمالاً با عبارت C: نمایش داده می‌شود) در این فهرست در مرتبه‌ی دوم یا سوم (بعد از فلاپی و سی‌دی درایو) قرار گرفته باشد. اگر ‌‌هارددیسک را اصلاً ملاحظه نکردید،‌ آن را در یکی از این سه ردیف قرار دهید. بهتر است مکان دوم و یا سوم برای آن انتخاب شود.‌ زیرا ممکن است در آینده و در شرایطی اضطراری مانند بازیابی اطلاعات، نیاز به بالا ‌آمدن سیستم از طریق فلاپی و یا سی‌دی داشته باشید.

اگر ‌‌هارددیسک در فهرست مشاهده نشود:
اگر شرایط بدین ترتیب بود، سراغ گزینه‌ی Auto-detect (Detect IDE Drive -  IDE HDD Auto Detection‌ 

 (و  یا موارد مشابه) بروید و اجازه دهید بایوس با اسکن نمودن، ‌‌هارددیسک را پیدا کند. البته اگر گزینه‌ای مشابه موارد ذکر شده پیدا نکردید با تغییر فهرست‌های بازشوی None به Auto کار را دنبال کنید. اگر با این کار ‌‌هارددیسک پیدا شد که باز به قسمت ترتیب بوت مراجعه کنید و جایگاه مناسب را برای ‌‌هارددیسک برگزینید. اما اگر بایوس نتوانست ‌‌هارددیسک را پیدا کند ممکن ‌‌هارددیسک دچار آسیب دیدگی شدید شده باشد که باید آن‌را به مراکز عیب‌یابی حرفه‌ای ارجاع داد!

پیغام خطا: NTLDR is Missing Press any key to restart - Boot: Couldn't find NTLDR please insert another disk - NTLDR is missing Press Ctrl Alt Del to Restart
راه‌حل:

بهتر است قبل از هر چیز با NTLDR آشنا شوید. این کلمه مخفف NT Loader بوده و از آن می‌توان بعنوان نرم‌افزاری رابط یاد کرد که از طریق سکتور بوت اجرا شده و باعث بارگذاری سیستم و در نهایت اجرای ویندوز می‌شود. اما دلیل بروز مشکل برای این نرم‌افزار می‌تواند گوناگون باشد بطور مثال:

- سیستم از منبع غیر بوت (non-bootable source) اجرا شود
- عدم شناسایی سخت دیسک توسط بایوس
- خراب شدن ( Corrupt) ویا آسیب دیدن NTLDR یا فایل NTDETECT.COM
- اضافه شدن سخت دیسک جدید به سیستم و تداخل در شناسایی Master 
- بوجود آمدن مشکل در کابل‌های متصل به ‌‌هارددیسک
 
دراولین گام مطمئن شوید هیچ ابزار مدیایی غیر بوت (مانند فلاپی،‌ سی‌دی و...)‌ داخل سیستم نباشند، اقدام بعدی بررسی وضعیت ‌‌هارددیسک در بایوس است. سپس بررسی کابل‌های متصل شده به ‌‌هارددیسک، اما اگر موارد ذکر شده عامل بوجود آورنده مشکل نبودند، ممکن است عوامل دیگری مانند ویروس به فایلNTDETECT.COM  آسیب وارد کرده باشند. در این صورت ابتدا با سی‌دی ویندوز سیستم را راه اندازی کنید. اکنون دکمه ی R را فشرده و به Recovery Console مراجعه نمایید. حال دکمه 1 را بزنید، در این لحظه با دسترسی مدیریتی
(Administrator)  قادر به تغییرات مورد نیاز خواهید بود.
 اکنون دو فرمان زیر را جدا گانه وارد کنید، دقت داشته باشید که کلمه E بعنوان نام گردونه سی دی است که می تواند در هر سیستم متفاوت باشد:

Copy e:\i386\ntldr  :\c
Copy e:\i386\ntdetect.com  :\ c

حال سی دی را خراج کرده و سیستم را مجدداً راه اندازی کنید.
اگر سخت‌دیسک جدیدی به سیستم اضافه کرده‌اید مطمئن شوید در آن ویندوزی 
(از قبل نصب شده) وجود نداشته باشد. اگر چنین بود باید آنرا فرمت کنید، زیرا وجود ویندوز دیگر خود می‌تواند عاملی ایجاد تداخل در راه اندازی سیستم باشد. احتمال دیگر وجود بدسکتور در محل قرار گیری NTLDR است. مجدداً توسط سی‌دی نصبی ویندوز به Recovery Console مراجعه کرده و با اجرای دو فرمان fixboot  و fixmbr آن را ترمیم نمایید. اما اگر بازهم مشکل‌تان حل نشد به قسمت S.O.S‌ مراجعه کنید.

2) نشانه‌های فیزیکی 
بروز نشانه‌های فزیکی مانند صدای غیر‌عادی، چشمک‌های نامنظم چراغ مربوط به ‌‌هارددیسک(HDD LED) می‌توانند نشانه‌های خوبی در تشخیص بروز مشکل در ‌‌هارددیسک باشد. از این نشانه‌ها می‌توان به عنوان زنگ خطری برای آینده نام برد که توجه به آن می‌تواند قبل از بروز هرگونه مشکلی کاربر در نجات داده‌های حیاتی و مهم‌اش کمک کند

کمک!  (... --- ...) S.O.S

اگر راهکارهای اولیه‌ی ما کمکی به شما نکرد،‌ بهتر است بدانید که ‌‌هارددیسک‌تان احتمالاً مشکل جدی دارد. در این قسمت شاید نیاز به استفاده از رایانه‌ی دیگری را داشته باشید. ضمناً دسترسی به اینترنت هم مورد نیاز خواهد بود.
در اولین گام وضعیت سلامت ‌‌هارددیسک را بررسی خواهیم کرد. اگر ویندوز قادر به اجرا شدن نیست، باید توسط‌ فلاپی و یا سی‌دی‌های بوت شونده، نرم‌افزارهای بررسی کننده را اجرا کنید. برای این کار به سایت ‌سازنده ‌‌هارددیسک‌تان مراجعه کنید و در قسمت پشتیبانی آن برنامه مورد نظر‌تان را بیابید.